Akt notarialny jest poświadczeniem urzędowym zaświadczającym dokonanie określonej czynności prawnej, a precyzyjnie mówiąc jedna z jej szczególnych form. Wszystkie czynności jakie muszą być potwierdzone przy użyciu aktu notarialnego opisuje ustawa. Pozostałe z kolei określają pomiędzy sobą strony umowy. Czynności w jakich powinno dojść do sporządzenia aktu notarialnego to m. in przeniesienie prawa własności nieruchomości. Nie trzymanie się ustaleń ujętych w akcie w momencie, kiedy obliguje do tego prawo bądź tak ustaliły strony, skutkuje bezskutecznością czynności prawnej. Zgodnie z polskim prawem sposób postępowania i sporządzania aktów notarialnych reguluje ustawa Prawo o notariacie, a dokładniej mówiąc art. 91 – 95. Jak wygląda akt notarialny? Kto go może sporządzić?
Akt notarialny – co to jest i kto może go sporządzić?
Akt notarialny jest oficjalnym zaświadczeniem, którego postać jest szczegółowo sprecyzowana przez polskie przepisy. Potwierdza on dokonania pewnych czynności. Może to być kupno nieruchomości, lub umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Pewne czynności prawne powinny być potwierdzone u notariusza z Łodzi, inne z kolei mogą, ale nie muszą chyba, że strony mają taką wolę. Kto może sporządzić taki akt? Zdecydowanie najczęściej akt notarialny sporządzany jest przez notariusza. Kancelarie notarialne można znaleźć we wszystkich większych miastach jak Wrocław, Trójmiasto czy Poznań, ale również małych miejscowościach. Bez aktu notarialnego nie można kupić ani sprzedać żadnej nieruchomości. W pewnych sytuacjach przygotowanie aktu może dokonać zastępca notariusza, bądź aplikant notarialny. Czasami z upoważnienia Ministra Sprawiedliwości, które udzielane jest na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych akt notarialny może przygotować polski konsul.
Co powinien mieścić się w prawidłowo sporządzonym akcie notarialnym?
To, jak musi wyglądać akt notarialny oraz jak go przechowywać opisuje ustawa Prawo o notariacie. Istotne jest, aby sporządzony był on w języku polskim. Co więcej powinien on zawierać następujące części:
- data – dokładna data stworzenia aktu notarialnego, czyli dzień, miesiąc i rok. Czasami na specjalne życzenie stron umieszcza się również godzinę podpisania aktu,
- miejsce – miejscowość, w której sporządzono dokument,
- dane notariusza – w akcie powinny znajdować się takie dane jak imię, nazwisko oraz adres siedziby kancelarii notarialnej,
- dane zainteresowanych stron – dokument powinien posiadać imiona, nazwiska, adres zamieszkania, imiona rodziców, PESEL oraz numer NIP,
- oświadczenia stron – czyli najważniejsza treść dokumentu, z podkreśleniem, że w sytuacjach niejasnych powołują się oni na dokumenty okazane przy akcie,
- nadzwyczajne okoliczności – na wniosek stron w akcie można umieścić wyjątkowe okoliczności, jakie wystąpiły przy sporządzaniu dokumentu,
- potwierdzenie odczytania – na samym końcu dokumentu wpisuje się klauzulę, że akt został przeczytany a także podpisany w obecności obu stron,
- podpisy – oczywiście tak ważny dokument, jakim jest akt notarialny nie byłby ważny bez złożenia podpisów obydwu stron, i notariusza.
Jakie okoliczności wymagają sporządzenia aktu notarialnego?
Czynności zawarte w polskim prawie, które bezwzględnie muszą być przypieczętowane przy użyciu aktu notarialnego to przede wszystkim:
- umowy przeniesienia własności nieruchomości – dotyczy to w szczególności umów kupna – sprzedaży, darowizny, umowy przed podpisaniem umowy zasadniczej,
- umowy, które przenoszą prawo użytkowanie wieczystego,
- umowa zbycia prawa spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,
- umowy o podziałach spadku, jeśli w spadku jest nieruchomość nieruchomość,
- umowa spółki partnerskiej,
- umowa spółki komandytowo – akcyjnej,
- umowa spółki komandytowej,
- umowa spółki z o.o..
Pozostałe czynności także mogą być przypieczętowane aktem notarialnym, zależne jest to jedynie od woli stron. Nie ma natomiast takiego obowiązku prawnego.
Jak wygląda podpisanie umowy przy pomocy aktu notarialnego?
Notariusz odpowiedzialny jest za jasne i zrozumiałe sporządzenie aktu. Ważnym momentem zawarcia umowy przy pomocy aktu notarialnego, jest przeczytanie go przez notariusza w obecności obu stron umowy. Aby akt nabył moc prawną notariusz powinien upewnić, że osoby zainteresowane rozumieją treść dokumentu. Jeżeli jest takie życzenie stron, notariusz odczytuje także wszystkie załączniki. Po zaakceptowaniu treści umowy, strony zainteresowane z notariuszem składają swoje podpisy. Wówczas akt nabiera mocy prawnej.
Kto i gdzie przechowuje akt notarialny?
Zgodnie z polskim prawem notariusz ma obowiązek przechowywać oryginał aktu przez 10 lat. Po tym czasie przekazywane są one do archiwum ksiąg wieczystych sądu rejonowego. W tym przypadku obowiązuje rejonizacja i zależne jest to od adresu kancelarii, gdzie był sporządzony akt. Oczywiście obydwie strony otrzymują odpisy aktów.
Oczywiście za sporządzenie aktu notarialnego obowiązują opłaty. Zależne jest to od tego, czego dotyczy akt. Generalnie koszt sporządzenia tego dokumentu normują przepisy Ministra Sprawiedliwości zawierające maksymalne stawki taksy notarialnej.
